Ambities en informatie

Externe ambitie RT: 

Gelegenheid bieden aan (jonge) mensen om zich te oriënteren en te bezinnen op wie ze zijn en wat ze willen worden (groei en ontwikkeling) vanuit een gegronde beeldvorming over wat een kunstacademie is.

Interne ambitie RT:

Zorgen voor een onderwijskundige aansluiting van vooropleidingen op het bachelors/masters waarbij we helpen de kwaliteit en het niveau van instroom in de bacheloropleidingen te borgen en zodoende een kwalitatieve verbreding in tijd en inhoud te bieden. Door treffende informatie willen we uitval door verkeerde studiekeuze voorkomen.

Mensen die doorstromen zijn goed geëquipeerd, mensen die andere keuzes gaan maken hebben een goed beeld gekregen van de plek die beoefenaren van de kunsten in het maatschappelijk bestel innemen.

“ De RT is een overleg van grote waarde. Tweemaal per jaar komen we allemaal bij elkaar bij een wisselende academie die als gastheer ons ontvangt om kennis en ervaring uit te wisselen. Er worden vragen gesteld en vragen gebracht (vanuit het werkveld en organisaties), vragen beantwoord en oplossingen geformuleerd. Aan een ronde tafel heeft iedereen inspraak en brengt iedereen zijn ervaringen en onzekerheden mee. Tijdens elke bijeenkomst is er een algemeen deel waarin de lopende zaken aan de orde komen en een specifiek, thematisch deel die door de gastacademie wordt ingevuld. De thema’s en onderwerpen van gesprek gaan over zaken die ons binden, waar wij over spreken en discussiëren. Tweemaal per jaar inspireren en stimuleren we elkaar. Ik hoop dat deze uitwisseling frequenter plaats kan vinden met de vernieuwde blog. Ik hoop dat jullie de contacten die gelegd worden gebruiken buiten de bijeenkomsten als dat wenselijk is om specifieke onderwerpen verder uit te diepen. Om bij elkaar langs te gaan en mee te kijken op uitnodiging bij bijvoorbeeld toelatingsdagen, zoals Bart, Magda, Nieke en ik een dag mee hebben gelopen met Karien bij beoordelingen op de Rietveld.

Door elke bijeenkomst te wisselen van academie maken we kennis met elkaar. Het thema is afhankelijk van de voorgaande editie, de lopende vragen/onderwerpen en de input van de gastacademie. We leren van elkaar, doen ideeën op, helpen elkaar en nemen naar én na elke bijeenkomst iets mee in kennis, contact en ervaring voor onze eigen praktijk, functie, rol en werkzaamheden. Maar ook om door te geven aan onze eigen achterban.

Onze onderwerpen houden uiteraard verband met de studenten en cursisten die we opleiden. Niet inhoudelijk specifiek, maar overkoepelend in gemene deler komen vragen en onderwerpen aan bod. Wij zijn allen opleidingen en leiden OP. Door onze positie (als “poort”) bieden wij gelegenheid om je te oriënteren EN zorgen wij voor aansluiting met de bacheloropleiding.

De RT is een waardevolle plek voor elkaar en een waardevolle partner voor diverse overleggen (zoals het OBK, KUO, KVDO en SacKUO).

De RT is een Landelijk Ronde Tafel Gesprek over voortrajecten en instroom in beeldende kunst- en vormgevingsonderwijs. Als coördinatoren van vooropleidingen zitten wij samen aan tafel, aangevuld met partijen/instanties/individuen die met ons werkveld (of het thema van de bijeenkomst) te maken hebben. De RT opereert vanuit een onafhankelijkheid en heeft de vrijheid zelf keuzes aan te geven. Het thema van de bijeenkomst komt voort uit de voorgaande bijeenkomst, de behoefte van de deelnemers en de actualiteit .Als vooropleiding bevind je je in de positie tussen VO-onderwijs/ Mbo en het Hbo. Ons doel is omschreven in de interne en externe ambities. Onze agenda bestaat uit onderwerpen waar wij allemaal mee te maken hebben in onze rol als voortraject, als verbinding tussen VO/Mbo en Hbo. Wij komen samen om onze positie, functie en taken te verduidelijken, verbeteren, bespreken in de huidige omstandigheden. Van welke kanten worden we bevraagd? Wat wordt er van ons verwacht, kunnen we hieraan voldoen, wat is hiervoor nodig en kunnen we elkaar helpen? Door te verbinden bereik je meer, door te overleggen weet je meer. Samen kom je verder. Samen kan je een grotere rol van betekenis spelen en weten de grote organisaties/overleggen (zoals het OBK) ons te vinden waardoor er communicatie, een gesprek, een dialoog is.”

Zanne Zwart (voorzitter)

RT uitgebreider informatie:

De leden van de RT vinden elkaar ook  in een ander gemeenschappelijk doel. Het kritisch aan de orde stellen van vraagstukken rond de voortrajecten c.q. vooropleidingen van het kunstonderwijs in Nederland. Zij ondersteunen elkaar bij lastige trajecten in ideeontwikkeling. Onze vooropleidingen bieden in diverse vormen aangeboden allen een aanvulling op het voortgezet onderwijs of de tot dan toe opgedane kennis en kunde ter voorbereiding op bachelor/master kunstopleidingen. Tegelijkertijd bepalen wij voor een deel de instroom en daarmee is een één-op-één relatie met de bachelor/master opleidingen noodzakelijk.

Het gezamenlijke doel dat alle vooropleidingen nastreven is het  voor-opleiden van talent, kennis verspreiden over wat een kunstacademie is en wat het voor jonge mensen tegenwoordig kan betekenen. Jongeren die nu in het voorgezet onderwijs zitten maken keuzes terwijl ze binnen hun schoolloopbaan weinig over kunst studeren te weten komen, en daarmee vormen zij de grote doelgroep van de vooropleidingen.

Speerpunten binnen alle vooropleidingen zijn studiehouding en mentaliteit. Onderwerpen waar het bij het maken van de keuze om naar een academie te gaan om draait zijn zowel artistiek vaktechnisch als theoretisch en professioneel maatschappelijk. Het gaat over het leren omgaan met opdrachten; kiezen van een onderwerp/thema, communicatieve doelstelling/artistieke doelstelling. Procesmatig en onderzoekend werken is hierbij de basis.

Het bestuderen en oefenen van aspecten van het productieproces van werk in diverse disciplines, in passieve en actieve zin, is fundamenteel. Zowel de fysieke aspecten hiervan als de inhoudelijke. En natuurlijk het organiseren van het productieproces. De oefening in het zelfkritisch vermogen, door presentaties van het werk in de ruimte, mondelinge toelichtingen daarop, en de groeps- en individuele besprekingen die daarbij aanbod komen zijn essentieel.
Het opbouwen van een beeldende mentaliteit door het referentiekader in de beeldende kunst en vormgeving te zoeken en een gezamenlijk jargon te gebruiken past binnen de doelstellingen. Evenals het aannemen van een eigen onderzoekshouding, procesmatig werken, leren door doen, reflectie en analyse van beeld en proces, het verkennen van werkmethodes die beelden voortbrengen, de veelvormigheid van de werkelijkheid leren te gebruiken (waaronder waarnemen en associëren), het hanteren van formele aspecten van het beeld, beeldaspecten of aspecten van de vormgeving (zoals licht, ruimte, compositie, vorm, materiaal, toon, kleur, geluid, structuur, textuur en contrast).

Het is van belang dat juist binnen de vooropleidingen ruimte is voor ontwikkeling van persoonlijk engagement, zelfinitiatief en een zelfstandige, kritische houding als basis voor het maken van een verantwoorde studiekeuze in de kunsten.

Waarom roepen wij op tot actie:

Wij zien discrepantie tussen hetgeen aangeboden wordt binnen het voortgezet onderwijs en dat wat er bij een kunstacademie wordt verlangd van een kandidaat die toelating komt doen aan kennis, kunde en inzicht in de professionele wereld van de kunst en vormgeving.

Wij hebben vanuit onze ervaring in het zo optimaal mogelijk laten aansluiten van de vooropleiding bij de bachelor geconstateerd dat er ambassadeurs nodig zijn in het voortgezet onderwijs in de vorm van een bestaande docent of een extern deskundige die actuele kennis kan verspreiden en als netwerkverbinding kan fungeren tussen het voortgezet en het kunstvakonderwijs.

Externe en interne ambities, toelichting

1. Gelegenheid bieden aan (jonge) mensen om zich te oriënteren en te bezinnen op wie ze zijn en wat ze willen worden (groei en ontwikkeling) vanuit een gegronde beeldvorming over wat een kunstacademie is. 

Zorgen voor goede informatieverstrekking en het transparant benoemen van de verschillende types voortrajecten, de bachelor en master opleidingen en de beroepen in het werkveld. Bijvoorbeeld door landelijke naamgeving en status te stroomlijnen en “oriëntatie” aan te houden voor cursusaanbod zonder toelating tegenover “vooropleiding” voor cursusaanbod met een toelating. Echter er kan zowel voorbereid worden op een gerichte toelating voor een bachelor als de aspirant student reeds een keuze heeft gemaakt, als voorbereid worden op een studie zonder dat er vooraf een richting gekozen is en dat juist de vooropleiding gebruikt wordt om uit te vinden welke richting het beste past.

We willen de zinderende energie van onze kunstopleidingen en de kunstenwereld samen zichtbaar, hoorbaar en voelbaar maken. Dit in combinatie met het ontwikkelen van een realistische beeldvorming t.a.v. inhoud en doel van de studies versus toekomstperspectief na bachelor/master opleiding. De academies zijn zich bewust van hun onderwijs t.o.v. de lange leerlijn en onderscheiden zich daarmee van het grote aanbod van soortgelijke opleidingen.

De docentenopleidingen beeldende kunst en vormgeving vormen een hoofdstuk op zich.  Meer specifieke aandacht voor die opleidingen kan o.i. resulteren in een meer professionele houding van docenten binnen het voorgezet onderwijs met een bredere achtergrond en algemene ontwikkeling. Minder nadruk op het creatieve en meer aandacht voor de maatschappelijke positie van kunst en vormgeving in het algemeen en daarmee op onderwijskundig niveau aansluiten op het curriculum van het voortgezet onderwijs. Niet voorbijgaand aan de essentie van het maakproces, productiviteit, leren door te doen en kwantiteit, maar met meer aandacht aan beroepsoriëntatie en maatschappelijke positionering van kunst en design. Een belangrijke taak die het voortgezet onderwijs in samenwerking met de vooropleidingen te doen staat.

We leven in een tijd waarin bijna elke serieuze beroepsuitoefening creativiteit vereist. Zowel op kunstacademies als binnen kunstlessen in het VO is het essentieel (door onder andere focus op makerschap en de betekenis daarvan voor de samenleving) creativiteit de volle aandacht te geven.

Vooropleidingen zijn dé plekken waar (jonge) mensen vanuit open kaders benaderd worden en waar zij leren los te komen van het vaak conventionele denken (als volgzame braafheid, aangepastheid en voorgekookte oplossingen) vanuit het voortgezet onderwijs. Het is de poort naar de kunstopleiding waar je juist de beste docenten en vertegenwoordigers inzet.

Waar we spreken over “(jonge) mensen” en “jongeren in het voortgezet onderwijs” worden ook de mensen bedoeld die zich willen oriënteren in een latere fase van hun leven dan direct vanuit de middelbare school.

2. Zorgen voor een onderwijskundige aansluiting van vooropleidingen en bachelors/masters waarbij we helpen de kwaliteit en het niveau van instroom in de bacheloropleidingen te borgen en zodoende een kwalitatieve verbreding in tijd en inhoud te bieden. Door treffende informatie willen we uitval door verkeerde studiekeuze voorkomen.  

Dit bereiken we door het goed inbedden van de vooropleidingen in de structuur van het onderwijs/ de kunstopleiding. Hoofden van de vooropleidingen overleggen mee op hetzelfde niveau als de hoofden van de bacheloropleidingen in bijvoorbeeld een stafoverleg of directievergadering.

Het open stellen van het curriculum van de bacheloropleidingen voor deelnemers van de vooropleiding is normaal en logisch voor een optimale doorstroom.

Wij willen meer ruimte voor de kunstvakken en de manier van benaderen vanuit open kaders waardoor aansluiting van het voortgezet onderwijs op het HBO-kunstonderwijs in de breedte meer sluitend is. Zowel inhoudelijk als kwalitatief. Om dit te bereiken zal de onderwijscultuur creatief vanuit de basis zijn en daarbij is aandacht voor de Pabo essentieel. De kwaliteitsslag die we willen maken bij de docentenopleiding geldt dus over de gehele linie van primair tot en met secundair onderwijs.

Binnen het voortgezet onderwijs benadrukken wij het maatschappelijk belang en geven het kunstonderwijs meer zwaarte, status en relevantie.